Film o PRL to gatunek, który stał się nieodłączną częścią polskiej kultury. Te produkcje ukazują realia życia z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, poruszając wątki propagandowe, obyczajowe i moralne. Wzruszające dramaty, kultowe komedie czy też kontrowersyjne obnażenie rzeczywistości - filmy o PRL do dziś wzbudzają emocje i skłaniają do refleksji.
Kluczowe wnioski:- Filmy o PRL stanowią nieodłączny element polskiej kultury, będąc świadectwem minionej epoki.
- Ukazują trudną codzienność z czasów PRL, poruszając wątki ubóstwa i propagandy.
- Wzbudzają silne emocje, skłaniając do zadumy i refleksji nad przeszłością.
- Zawierają wzruszające dramaty, kultowe komedie i kontrowersyjne treści.
- Są nadal chętnie oglądane i cytowane, wpisując się na stałe do kultury.
Filmy PRL ukazujące ciężką pracę
Filmy z okresu PRL często przedstawiały bohaterów harujących w pocie czoła dla dobra kraju i budowy socjalizmu. Ukazywały oni ciężką pracę górników, hutników, stoczniowców czy pracowników rolnych. Filmy takie jak "Człowiek z marmuru" czy "Człowiek z żelaza" Andrzeja Wajdy koncentrowały się na trudach życia robotników.
Innym przykładem jest film "Przypadek" Krzysztofa Kieślowskiego, gdzie główny bohater z uporem dąży do wykonania planu produkcyjnego. Tego typu propagandowe obrazy miały umacniać etos pracy dla dobra kraju. Jednocześnie jednak często pokazywały niedostatki i trudności tamtych czasów.
Niedoceniani bohaterowie pracy
Choć filmy PRL eksponowały wagę pracy, paradoksalnie często pomijały trud i poświęcenie konkretnych ludzi. Ukazywały oni raczej bezimienne masy entuzjastycznie pracujące dla władzy ludowej.
W rzeczywistości zwykli pracownicy fizyczni zmagali się z przeciążeniem pracą, niskimi płacami i brakami aprowizacyjnymi. Ich codzienna walka o godne życie rzadko była pokazywana z empatią i zrozumieniem ich sytuacji.
"Film o PRL" przedstawiający ubóstwo i niedostatek
Filmy PRL nie stroniły od ukazania trudnych warunków życia zwykłych ludzi. Szczególnie dramaty obyczajowe i społeczne poruszały kwestie biedy, braków na rynku i ograniczonych perspektyw.
Film "Robotnicy '71: Nic o nas bez nas" w dosadny sposób ukazał szarą codzienność robotników, ich zmagania z ubóstwem i skromne realia życia. Podobny wydźwięk miały takie produkcje jak "Ziemia obiecana" czy "Wesele" Andrzeja Wajdy pokazujące zacofanie polskiej wsi i dramaty zwykłych ludzi.
"Bieda to zjawisko moralne; gorsza od przestępstwa, bo nie da się jej ukryć."
Słowa te z dramatu "Ziemia obiecana" doskonale podsumowują odczucia widzów wielu ówczesnych filmów zajmujących się losem najuboższych warstw społecznych. Filmy takie choć szokujące i momentami przerażające, stanowiły ważny głos w dyskursie na temat warunków życia obywateli.
Propagandowe przekłamania
Niektóre filmy PRL przedstawiały jednak zakłamaną wizję rzeczywistości, ukazując powszechny dobrobyt i dostatek. Służyły one ewidentnie celom propagandowym ówczesnych władz.
Przykładem może być komediodramat "Miś" Stanisława Barei, gdzie rodzina głównego bohatera mieszka w dużym mieszkaniu z licznymi udogodnieniami. Był to wyraźny dysonans z realiami przeciętnego obywatela.
Propagandowe "Filmy o PRL" gloryfikujące komunizm"Filmy o PRL" gloryfikujące komunizm
W kinie okresu PRL-u powstało wiele filmów jawnie gloryfikujących ustrój komunistyczny i propagujących jego ideologię. Obrazy te ukazywały pozytywny obraz budowy nowego ustroju oraz entuzjazm budowniczych socjalizmu.
Przykładem może być trylogia "Człowiek z..." Andrzeja Wajdy, która choć krytycznie podszedł do wad systemu, to jednak ukazywała patos i poświęcenie budowniczych nowej rzeczywistości. Podobną wymowę miały takie filmy jak "Ewa chce spać" czy "Rób swoje ryzyko". Pokazywały one zwykłych ludzi z entuzjazmem pracujących i walczących w imię nowego ustroju.
Filmy PRL krytykujące rzeczywistość krytykujące rzeczywistość
Nie wszystkie jednak produkcje z epoki bezkrytycznie akceptowały otaczającą je rzeczywistość. Pojawiały się filmy subtelniej lub bezpośrednio piętnujące patologie ustroju socjalistycznego.
Do takich obrazów należały m.in. głośne "Ręce do góry" czy "Rejs" Barei oraz "Wodzirej" Feliksa Falka. Ich twórcy z pełną premedytacją obnażali absurd i groteskowość życia w PRL. Był to wyraźny głos sprzeciwu wobec propagandowych kłamstw.
| Tytuł | "Ręce do góry" |
| Reżyser | Stanisław Bareja |
| Rok produkcji | 1981 |
| Liczba widzów | 12 mln |
Kultowe komedie "Filmy o PRL" z tamtych czasów"Filmy o PRL" z tamtych czasów
Filmy PRL to nie tylko ciężkie i angażujące społecznie dramaty. To również świetne komedie, które na stałe wpisały się do kanonu polskiej kinematografii.
Niekwestionowanym królem gatunku był Stanisław Bareja. Jego filmy jak "Miś", "Poszukiwany, poszukiwana" czy "Co mi zrobisz jak mnie złapiesz" do dziś mają status kultowych. Z humorem i lekkością portretowały absurdy codzienności w PRL.
Hitem komediowym był także "Brunet wieczorową porą" w reż. Sylwestra Chęcińskiego. Gwiazdorska obsada i doskonałe dialogi ze scenariusza Stanisława Tyma sprawiły, że Polacy chętnie wracają do tej inteligentnej i dowcipnej komedii.
PRL-owski humor jako wentyl bezpieczeństwa
Twórcy owych komediowych hitów wykorzystali lżejszy język filmu do subtelnego komentowania rzeczywistości. Ich filmy były swego rodzaju wentylem bezpieczeństwa dla widzów - pozwalały z dystansem podejść do wielu absurdów epoki.
Dzięki temu, paradoksalnie w trudnych, szarych latach PRL, polska komedia przeżywała swój złoty okres. A wiele z tamtych produkcji na stałe wpisało się do kanonu polskiej kultury.
- Kultowe komedie z czasów PRL m.in. "Miś", "Brunet wieczorową porą" mają status ponadczasowych hitów.
- Ich twórcy z humorem obnażali absurdy tamtych czasów, stając się niemymi komentatorami rzeczywistości.
Wzruszające dramaty "Filmy o PRL" poruszające moralność"Filmy o PRL" poruszające moralność
Kino okresu PRL to nie tylko rozrywkowe komedie czy propagandowe obrazy. To także wspaniałe, wciąż aktualne dramaty poruszające fundamentalne kwestie moralne i egzystencjalne.
Przełomowym filmem nurtu moralnego niepokoju byli "Kanał" oraz "Popiół i diament" Andrzeja Wajdy. Obrazy te zahaczały o podstawowe dylematy człowieka, zmuszając do zastanowienia nad własnym życiem.
Z kolei głośne "Ziemie obiecana" i "Wesele" Wajdy czy "Matka Królów" Janusza Zaorskiego poruszały uniwersalne tematy miłości, zdrady i splotu okoliczności rządzących ludzkim losem.
Moralne dylematy bohaterów
W filmach tych z całą bezwzględnością obnażona została małość i niedoskonałość człowieka. Oparty na moralnych dylematach scenariusz zmuszał bohaterów i widzów do opowiedzenia się po jednej ze stron.
Tym bardziej, że czarno-biała optyka czasów PRL nie pozostawiała złudzeń co do tego kto był "dobry", a kto "zły". Filmy te miały wyraźny wydźwięk dydaktyczny ostrzegający przed pokusami życia.
Kontrowersyjne "Film o PRL" obnażające ówczesną rzeczywistość"Film o PRL" obnażające ówczesną rzeczywistość
Nie brakowało jednak filmów będących manifestem sprzeciwu i obnażających gorzką prawdę tamtych czasów. Filmy takie jak słynne "Ręce do góry" czy "Rejs" Barei wprost kpiły z absurdów PRL-owskiego życia.
Z kolei "Gorączka" Agnieszki Holland czy "Ga, ga - Chwała bohaterom" Piotra Szulkina obnażały hipokryzję propagandy sukcesu, ukazując szarą rzeczywistość peerelowskich miast. Widzowie mogli poczuć się dotknięci tymi bolesnymi obrazami codzienności.
Szykany twórców odważnych filmów
Twórcy kontrowersyjnych filmów byli często szykanowani przez cenzurę. Ich dzieła albo trafiały na półki, albo były mocno okrojone z najbardziej radykalnych scen. Mimo to udało im się skutecznie nakreślić portret epoki, ukazując te aspekty życia w PRL, o których oficjalna propaganda milczała.
Dzięki temu, paradoksalnie w trudnych, szarych latach PRL, polska komedia przeżywała swój złoty okres. A wiele z tamtych produkcji na stałe wpisało się do kanonu polskiej kultury.
Podsumowanie
Filmy z okresu PRL stanowią nieodłączny element polskiej kultury, będąc barwnym świadectwem minionej epoki. Obrazy te ukazują zarówno szarą codzienność peerelowskiej rzeczywistości, jak i absurdalny humor tamtych czasów. Widzowie znajdą tu zarówno wzruszające dramaty poruszające kwestie moralne, jak i kultowe komedie czy kontrowersyjne filmy obnażające ówczesną rzeczywistość.
Twórcy filmów PRL chcieli albo z pełną premedytacją piętnować patologie tamtego ustroju albo też gloryfikować budowę nowego, socjalistycznego społeczeństwa. Tak czy inaczej, ich filmy mają ponadczasowy charakter i po latach wciąż wzbudzają żywe emocje oraz skłaniają do refleksji nad naturą człowieka.
Paradoksalnie w trudnych latach PRL polska kinematografia przeżywała swój rozkwit za sprawą takich twórców jak Andrzej Wajda, Stanisław Bareja czy Agnieszka Holland. To właśnie ich filmy z mocnym przesłaniem moralnym lub kpiące z absurdalnej rzeczywistości tamtej epoki na zawsze wpisały się do kanonu polskiej kultury.
Dzisiaj filmy PRL wciąż mają wielu wiernych fanów, którzy cytują kultowe dialogi i stale odkrywają na nowo te ponadczasowe arcydzieła. Filmy te są bowiem swego rodzaju zwierciadłem, w którym przegląda się polska dusza z jej wadami i zaletami.
Tagi
Udostępnij
